TÜRKMENISTANDA SAÝLAWLARY
WE SALA SALŞYKLARY GEÇIRMEK
BOÝUNÇA MERKEZI TOPAR

ALYSLARA UZAÝAN AK ÝOLLAR

Hormatly Prezidentimiziň pähim-pa­ra­sat­ly, ynsanperwer baş­tu­tan­ly­gyn­da, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe toýy-toýlara ulaşýan eziz Diýarymyzyň her bir gü­ni şan­ly wa­ka­la­ra bes­len­ýär.

Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gymy­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy­nyň ta­ry­hy se­ne­si­niň şöhrata bes­len­ýän ýy­lyn­da ýe­ne bir döw­let­li baş­langyç dur­mu­şa ge­çi­ril­di. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ak pa­ta ber­me­gi bi­len, Aş­ga­bat — Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň  Aş­ga­bat — Te­jen bö­le­gi­niň ulan­ma­ga berilmegi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýy­lynyň şan­ly wa­ka­la­ry­nyň üs­tü­ni ýe­tir­di.

Döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, Aşgabat-Türkmenabat awtomobil ýolunyň taslamasyny düzmek we gurluşygyny amala aşyrmak Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşme-siniň agzasy bolup durýan «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine tabşyryldy. Umumy bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan, uzynlygy 600 kilometre golaý bolan, Aş­ga­bat — Da­şoguz aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň 24-nji ki­lo­met­rin­de gur­lan çat­ryk­dan başlaýan bu ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­luna 2019-njy ýylyň 24-nji ýanwarynda badalga berildi. Bu taslamany üç tapgyrda amala aşyrmak meýilleşdirildi. Häzirki wagtda, ýagny, 1-nji tapgyrynyň  Aşgabat — Tejen aralygynyň gurluşygy doly ýerine ýetirildi. Ýokary tizlikli ýoluň   2-nji tapgyryny (Tejen — Mary aralygy) 2022-nji ýylda, 3-nji tapgyryny (Mary — Türkmenabat aralygy) bolsa 2023-nji ýylyň dekabr aýynda tamamlamak göz öňünde tutulýar.

Bagtyýarlyk döwründe bu uly taslamanyň durmuşa geçirilmegi ata-babalarymyzyň ýol, köpri gurmak ýaly sogap işleriniň dowamat-dowamdygynyň, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşleriniň aýdyň mysalydyr. Hä­zir­ki aja­ýyp döw­rü­miz­de paýhas­ly pe­der­le­ri­miz­den gel­ýän şeý­le sogaply iş­le­re aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­me­gi, asyl­ly ýö­rel­ge­le­re eýe­ril­me­gi we ola­ryň döw­rüň ru­hu­na la­ýyk­lyk­da kä­mil­leş­di­ril­me­gi biziň her birimizi  be­gen­dir­ýär, gu­wan­dyr­ýar. Şeý­le uly tas­la­ma­la­ryň ama­la aşy­ryl­ma­gy döwlet Baştutanymyzyň öňde goýan wezipeleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky aýdyň subutnamasydyr. Ýoluň uzyn­ly­gy 203 ki­lo­metr bo­lan 1-nji tap­gy­ry­nyň, ýagny,  Aşgabat — Tejen aralygynyň gurluşygynyň üstünlikli tamamlanmagy Di­ýa­ry­myz­da ulag dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň üs­tün­lik­li ös­ýän­di­gi­ni aý­dyň gör­kez­ýär.

Awtobanlar tutuş dünýäde uly meşhurlyga eýedir. Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň esasy aýratynlygy onuň ýokary tizlikli hereket üçin niýetlenendiginden ybaratdyr. Şoňa görä-de, bu ýokary tizlikli ýol beýleki ýollar, şol sanda awtomobil ýollary ýa-da welosiped ýodajyklary bilen kesişmeýänligi bilen hem tapawutlanýar.

Ýo­ka­ry tiz­lik­li ýol­da teh­ni­ki hyz­mat­lar üçin aw­tomo­bil hyz­mat mer­kez­le­ri­niň 10-sy me­ýil­leş­di­ril­di. Şeýle-de ýoluň ugrunda döwrebap enjamlaşdyrylan gözegçilik, aragatnaşyk we dolandyryş ulgamy, uly we kiçi töleg terminallary ornaşdyryldy. Şeýle hem ýol gözegçilik gullugynyň nokady, dynç almak üçin niýetlenen meýdançalar ýerleşýär.   Ýol hereketi awtomatik ulgam arkaly dolandyrylýar. Bu ul­ga­myň çäk­le­rin­de ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýol gö­zeg­çi­lik gul­lu­gy­nyň esa­sy mag­lu­mat­la­ry ibe­ri­ler we ýat­da sak­la­nar. Bu iş­ler ýa­pyk aý­law­ly te­le­ýaýlym ul­ga­my ar­ka­ly ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ler. Şeý­le hem şol ýe­re me­teo­ro­lo­gi­ýa be­ke­din­den ýo­luň çyg­ly­ly­gy, görüş ara­ly­gy ba­ra­da­ky we beý­le­ki mag­lu­mat­lar ibe­ri­ler. Gur­lu­şy­gyň me­ýil­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, ýoluň ugrunda dürli ölçegdäki suw geçirijileriň 76-sy, mallary geçirmek üçin ötükleriň 10-sy, oba hojalyk tehnikalary üçin ötükleriň 17-si guruldy. Demir päsgelçilik germewi hem-de daşky gorag gözenegi çekildi.

Aw­to­ban al­ty he­re­ket zo­la­gyn­dan yba­rat­dyr. Onuň ýer dü­şe­gi­niň giň­li­gi 34,5 metr, ýol he­re­ket bö­le­gi­niň giň­li­gi her ta­rap­da 11,25 metr, he­re­ket zo­la­gy­nyň giň­li­gi bol­sa 3,75 metr­dir. Ýol hereketiniň howpsuzlygyny üpjün etmek üçin halkara standartlaryna laýyk çyzgylar çyzylyp, ýol belgileri ýerleşdirildi. Mu­nuň özi dün­ýä­de şeý­le des­ga­la­ra bil­diril­ýän ta­lap­la­ra la­ýyk gel­ýär

Şeýlelikde, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň üstünlikli ulanylmaga berilmegi Türkmenistanda halkara ähmiýetli üstaşyr ulag düzüminiň çalt kemala gelýändiginiň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Bu awtomobil ýoly ýurdumyzdaky ulag taslamalarynyň iň irileriniň biridir. Şol taslamanyň durmuşa geçirilmegi üstaşyr awtomobil gatnawlarynyň Aziýa — Ýuwaş umman sebitine çenli uzalyp gidýän awtoýollaryň köp şahaly ulgamyna çalt çykmagyny üpjün eder. Bu ýol ýurdumyzyň logistika ulgamyny, işewürligi hem-de döwletimiziň tutuş halkara gatnaşyklar ulgamyny diwersifikasiýalaşdyrmak bilen bagly wezipeleri çözmekde uly ähmiýete eýedir.

Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­ly Türk­me­nis­ta­nyň çä­gin­den da­şal­ýan ýük­le­riň möç­be­ri­ni ep-es­li artdyr­ma­ga we gat­naw­la­ry çalt­lan­dyr­ma­ga amat­ly şert­le­ri dö­re­der. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, goň­şy Öz­be­gis­tan bi­len ulag ul­ga­myn­da­ky gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de uly müm­kin­çi­lik­ler açyl­ýar. Ýur­du­myzyň gün­do­gar se­bi­ti­ni onuň mer­ke­zi bi­len bag­lanyş­dyr­ýan ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Aş­gabat — Türk­men­ba­şy aw­to­ba­ny­na sep­leş­me­gi ýük aw­tou­lag­la­ry­na Türk­men­ba­şy­nyň Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­na we şol ýer­den, de­ňiz ýo­ly ar­ka­ly, Kaw­kaza, Ýew­ro­pa, Rus­si­ýa­nyň gü­nor­ta se­bi­ti­ne, Eý­ranyň de­mir­ga­zy­gy­na, Pars hem-de Oman aý­lag­lary­na çyk­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­re­der.

Ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň doly açylyp, ulanylmaga berilmegi netijesinde bolsa, Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşip, Gündogar bilen Günbataryň siwilizasiýalaryny baglanyşdyran ýurdumyzda ulaglaryň dürli görnüşleri boýunça gatnaşyklary ösdürmekde bu ak ýollaryň uly ähmiýeti bolar.

Goý, ata Watanymyzy, mähriban halkymyzy dost-doganlygyň, rowaçlygyň, parahatçylygyň röwşen ýoly bilen ösüşlerden ösüşlere alyp barýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

 

Hekimberdi Öwezow, 
Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi
toparyň edarasynyň sekretar-referenti.