TÜRKMENISTANDA SAÝLAWLARY
WE SALA SALŞYKLARY GEÇIRMEK
BOÝUNÇA MERKEZI TOPAR

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda dost-doganlygyň, parahatçylygyň mekany Türkmenistan beýleki Hazarýaka döwletleri bilen bilelikde sebit we dünýä ähmiýetli taslamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýar. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynda aýratyn orna eýe bolan Hazar ugrunyň has işjeňleşmegi üçin täze hukuk binýady döredilýär. Arkadagly Serdarymyzyň başlyklyk etmeginde 29-njy iýunda Aşgabat şäherinde geçiriljek Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň VI sammiti hem bu ugurda nobatdaky möhüm ädim bolar.

Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan ýurtlaryň arasyndaky doganlyk hem-de hoşniýetli goň­şuçylyk gatnaşyklaryna, Hazaryň parahatçylyk, dostluk we hyzmatdaşlyk deň­zi derejesiniň pugtalandyrylmagyna mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn goldaw bermegini dowam etdirer.

Ýeri gelende aýtsak, Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň I-nji  sammiti 20 ýyl mundan ozal, 2002-nji ýylda eziz Watanymyzyň paýtagtynda geçirilendigini ýatlamak örän ýakymlydyr. Munuň özi dostluk deňzindäki gatnaşyklary pugtalandyrmagyň hut Aşgabatdan badalga alandygyny tassyklaýar. Şondan soňra Hazar «bäşliginiň» döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda geçirilen sammitlerde garalan esasy mesele Hazar deňziniň hukuk ýagdaýy bilen bagly bolupdy.

Hazar deňziniň halkara hukuk ýagdaýynyň kesgitlenmeginde Türkmenistanyň deslapdan Hazarýaka döwletleri bilen el-ele, egin-egne berip, uly tagallalar edendigi, netijede, 2018-nji ýylda Aktauda geçen V sammitde bu resminamanyň kabul edilmegine uly goşant goşandygy hem bellärliklidir. Geçirilen sammitde Hazar deňziniň hukuk ýagdaýy baradaky Konwensiýanyň kabul edilmegi sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin täze mümkinçiliklere giň ýol açdy.

Şeýle-de, 2019-njy ýylyň 12-nji awgustynda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça üstünlikli geçirilen birinji Hazar ykdysady forumy Aziýa bilen Ýewropanyň serhedinde ýerleşen bu sebitiň ykdysady utgaşmasynda täze meýdançanyň binýadyny goýdy.

Gadymy alymlar tarapyndan Girkan diýlip atlandyrylan dünýäniň iň uly kölüniň – Hazar deňziniň kenarýaka zolagynyň umumy uzynlygy 6700 kilometre barabar bolup, şonuň takmynan 1200 kilometri Türkmenistanyň, 2320 kilometri Gazagystanyň, 955 kilometri Azerbaýjanyň, 724 kilometri Eýranyň, 695 kilometri Russiýanyň paýyna düşýär.

Şeýlelikde, Hazar – suwüsti gatnaşyklaryň, söwda flotiliýasy boýunça ykdysady ösüşleriň deňzidir. Hazar – ulag-üstaşyr geçelgeleriň deňzidir. Hut şonuň üçin hem Hazar deňzi gatnaşyklaryny yzygiderli ösdürmek ýurdumyzda ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup, Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň VI sammiti uzak geljegi nazarlaýan tutuş sebit bähbitli möhüm çäredir.